BIP Sąd Okręgowy w Łomży

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 31 sierpnia 2010 r.
Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ł. III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Okres zawieszenia sędziego w czynnościach służbowych jest okresem „nieprzepracowanym” i jako taki uniemożliwia nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego uregulowanego ustawą z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek budżetowych (Dz. U. Nr 160, poz. 1080 ze zm.) w sytuacji, gdy okres faktycznego wykonywania pracy nie wyniesie co najmniej 6 miesięcy w roku kalendarzowym.


Przewodniczący: SSO Marek Szymanowski
Sędziowie: SSO Sławomir Bagiński
SSO Jolanta Pardo ( spr.)

po rozpoznaniu w dniu 31 sierpnia 2010 r. w Ł. na rozprawie
sprawy przeciwko pozwanemu o zapłatę dodatkowego wynagrodzenia rocznego i odsetek
na skutek apelacji wniesionej przez powódkę
od wyroku Sądu Rejonowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 20 maja 2010 r., sygn. akt IV P 33/10
1. apelację oddala;
2. odstępuję od obciążania powódki kosztami procesu za II- gą instancję.


Z uzasadnienia
Powódka w pozwie skierowanym przeciwko pozwanemu żądała:
1. zasądzenia od pozwanego kwoty 709,90 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia za pracę za okres od dnia 26 listopada 2009 r. do dnia 14 grudnia 2009 r. z ustawowymi odsetkami od dnia 10 lutego 2010 r. do dnia zapłaty,
2. zasądzenia od pozwanego kwoty 30.426,41 zł tytułem zaległych dodatkowych wynagrodzeń rocznych dla pracowników jednostek sfery budżetowej (tzw. „trzynastek") za 2006 r., 2007 r., 2008 r. i 2009 r. z ustawowymi odsetkami od kwot:
- 5.074,64 zł za okres od dnia 1 kwietnia 2007 roku do dnia zapłaty,
- 2.174,84 zł za okres od dnia 26 listopada 2009 roku do dnia zapłaty,
- 4.682,41 zł za okres od dnia 1 kwietnia 2008 roku do dnia zapłaty,
- 2.006,75 zł za okres od dnia 26 listopada 2009 roku do dnia zapłaty,
- 5.219,63 zł za okres od dnia 1 kwietnia 2009 roku do dnia zapłaty,
- 2.236,98 zł za okres od dnia 26 listopada 2009 roku do dnia zapłaty,
- 9.031,16 zł za okres od dnia 26 lutego 2010 roku do dnia zapłaty
oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu podała, iż jej miesięczne zasadnicze wynagrodzenie na stanowisku sędziego za poszczególne lata od 2006 roku do końca 2009 roku wyniosło:
-za 2006 rok- 87.176,52 zł (7.249,48 zł x 9 miesięcy oraz 7.310,40 zł x 3 miesiące),
- za 2007 rok - 87.724,80 zł (7.310,40 zł x 12 miesięcy),
-za 2008 rok - 90.432,72 zł (7.478,52 zł x 6 miesięcy oraz 7.593,60 zł x 6 miesięcy),
-za 2009 rok - 106.248,96 zł (8.854,08 x 12 miesięcy).
Na podstawie prawomocnej uchwały Sądu Dyscyplinarnego z dnia 24 listopada 2005 r. powódka została zawieszona w czynnościach służbowych sędziego na czas trwania postępowania karnego i jednocześnie na czas zawieszenia w czynnościach służbowych obciążono 30 % wysokości jej wynagrodzenia. Wyrokiem Sądu Apelacyjnego - Sądu Dyscyplinarnego z dnia 22 października 2009 roku, została uniewinniona od popełnienia stawianych jej zarzutów. Wyrok uprawomocnił się w dniu 26 listopada 2009 roku lecz pozwany dopiero w dniu 15 grudnia 2009 r. przekazał na jej konto 30 % wysokości zatrzymanego wynagrodzenia za czas zawieszenia w czynnościach służbowych w łącznej wysokości 104.903,91 zł, w tym: 22.238,21 zł za 2006 r., 26.317,44 zł za 2007 r., 27.129,84 zł za 2008 r. i 29.218,42 zł za 2009 r. Pozwany nie wypłacił jej zaległych dodatkowych wynagrodzeń rocznych dla pracowników jednostek sfery budżetowej (tzw. „trzynastek") za 2006 r., 2007 r. i 2008 r., a także za 2009 r. Pozwany odmówił spełnienia jej roszczeń wskazując, iż podobnie jak w przypadku pozostawania przez pracownika na zwolnieniu z powodu choroby, który to okres nie jest wliczany do okresu przepracowania u danego pracodawcy, od którego zależy powstanie prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego - okres pozostawania w zawieszeniu w czynnościach służbowych, pomimo jego pozostawania w stosunku służbowym, nie powinien być traktowany jako okres pracy u danego pracodawcy, a także że art. 129 § 4 u.s.p. nie wskazuje, aby od wynagrodzenia sędziemu zawieszonemu w czynnościach służbowych należne były jakiekolwiek odsetki. W ocenie powódki wobec uprawomocnienia się w dniu 26 listopada 2009 r. wyroku uniewinniającego ją w postępowaniu dyscyplinarnym od popełnienia stawianych jej zarzutów, z tą datą należało wypłacić jej zatrzymane wynagrodzenie (na poparcie stanowiska powołała się na judykaturę Sądu Najwyższego i piśmiennictwo). Odnośnie do drugiego żądania podnosiła, iż warunkiem nabycia prawa do wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości tzw. „trzynastki" jest jedynie faktyczne pozostawanie w stosunku pracy, nie zaś efektywne przepracowanie u danego pracodawcy pełnego roku kalendarzowego. Na poparcie zasadności tego roszczenia powołała się na stanowisko wyrażone w pismach Departamentu Prawnego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz Departamentu Legislacyjno - Prawnego Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 7 lipca 2005 r. nr P.l 1.4341/76/05, stanowisko wyrażone w piśmie Prokuratury Apelacyjnej z dnia 27 czerwca 2008 r. w sprawie Ap. III F. 101/2/08, piśmie Ministerstwa Sprawiedliwości Departamentu Legislacyjno - Prawnego z dnia 7 lutego 2005 r. nr PII4341/76/05 , piśmie Ministerstwa Sprawiedliwości Departamentu Legislacyjno - Prawnego z dnia 26 marca 2007 r. nr DL-P-162-5/07 oraz piśmie Ministerstwa Sprawiedliwości z dnia 5 kwietnia 2007 r. nr DK-I1-078-34/07 wraz z opinią Departamentu Legislacyjno - Prawnego z dnia 26 marca 2007 r. nr DL-P-II-162-5/07.
Pozwany nie uznał powództwa i wniósł o oddalenie w całości żądania określonego w pkt 2 pozwu, oddalenie żądania z pkt 1 pozwu w części dotyczącej kwoty 124,49zł w związku z zaspokojeniem przez pozwanego w dniu 20.04.2010 r. roszczenia dotyczącego odsetek w kwocie 585,41 zł. oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Uzasadniając swoje stanowisko pozwany podał, iż pismem z dnia 29.01.2010 r. odmówił dobrowolnego spełnienia roszczenia powódki dotyczącego wypłacenia dodatkowych wynagrodzeń rocznych dla pracowników jednostek sfery budżetowej (tzw. „trzynastek") za 2006 r., 2007 r., 2008 r. i 2009 r. i stanowisko to znajduje oparcie w obowiązujących przepisach prawa, a w szczególności przepisach ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz. U. z 1997 r., Nr 160, póz. 1080 ze zm.). Podnosił, iż sam fakt pozostawania w stosunku pracy, przy nieobecności w pracy i braku jej wykonywania - pozostawania poza dyspozycją danego pracodawcy, nie stanowi podstawy do nabycia dodatkowego wynagrodzenia rocznego, jeżeli okres pracy nie wynosił - w danym roku kalendarzowym -6 miesięcy i tym samym brak jest podstaw do wypłaty przedmiotowego świadczenia, nawet w wysokości proporcjonalnej. Pozwany wskazał, że wątpliwości pojawiające się w tym zakresie zostały rozstrzygnięte w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 25.07.2003 r., III PZP 7/03 ( OSNP 2004, Nr 2, poz.26). Odnosząc się do roszczenia z pkt 1 pozwu pozwany podał, iż w dniu 20.04.2010 r. przekazał na rachunek bankowy powódki kwotę 585,41 zł tytułem odsetek za opóźnienie w wypłacie zatrzymanego wynagrodzenia. Podał, że odsetki zostały naliczone od kwoty netto wynagrodzenia przekazanego powódce w dniu 14.12.2009 r., a powódka zaś naliczyła odsetki od kwoty brutto.
W piśmie procesowym z dnia 27 kwietnia 2010 r. powódka podała, że nadal podtrzymuje dotychczas prezentowane stanowisko w sprawie oraz wnioski i żądania szczegółowo wymienione w pozwie poza żądaniem zapłaty kwoty 709,90 zł - z pkt 1) pozwu, ponieważ pozwany przekazał na jej rachunek bankowy kwotę 709,90 zł, tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia za pracę za okres od dnia 26 listopada 2009 r. do dnia 14 grudnia 2009 r. ( w dniu 20 kwietnia 2010 r. przekazał kwotę 585,41 zł, a 22 kwietnia 2010 r. kwotę 124,49 zł.), czym uznał żądanie z pkt 1) pozwu za zasadne, więc nadal także podtrzymuje swoje żądanie zasądzenia od strony przeciwnej kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego, także od kwoty 709,90 zł. Powoływała się na zasady współżycia społecznego w związku z tym, że prokuratorowi, która była również zawieszona w czynnościach służbowych w związku ze sprawą, w której w stan oskarżenia została postawiona powódka, wypłacono dodatkowe wynagrodzenia roczne za okres zawieszenia w czynnościach służbowych.
Wyrokiem z dnia 20 maja 2010 r., w sprawie IV P 33/10, Sąd Rejonowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił powództwo w części dotyczącej zapłaty kwoty 30.426,41 zł tytułem dodatkowego wynagrodzenia rocznego za lata 2006-2009 (punkt I) i umorzył postępowanie w pozostałej części (punkt II). Zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (punkt III).
Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne i ich ocena prawna:
Powódka postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 lutego 2000 r. Nr 112-3-2000 została powołana na stanowisko sędziego Sądu Okręgowego i od 25 maja 2000 roku jest zatrudniona w Sądzie Okręgowym. Sąd Apelacyjny-Sąd Dyscyplinarny uchwałą z dnia 24 listopada 2005 r. zezwolił na pociągnięcie sędziego (powódki) do odpowiedzialności karnej sądowej, zawiesił ją w czynnościach służbowych sędziego na czas trwania postępowania i obniżył o 30 % jej wynagrodzenie na czas trwania zawieszenia w czynnościach służbowych. Wyrokiem Sądu Apelacyjnego - Sądu Dyscyplinarnego z dnia 22 października 2009 roku powódka została uniewinniona od popełnienia stawianych jej zarzutów. Wyrok uprawomocnił się w dniu 26 listopada 2009 roku.
Sąd w dniu 15 grudnia 2009 r. przekazał na konto bankowe powódki kwotę 104,903,91 zł tytułem wyrównania wynagrodzenia za pracę na lata 2006- 2009, obniżonego o 30% w okresie zawieszenia jej w czynnościach służbowych. W dniu 26 stycznia 2010 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty w terminie 14 dni od dnia otrzymania tego wezwania kwoty 30.426,41 zł (7249,48 zł, 6689,16 zł, 7456,61 zł, 9031,16 zł) z ustawowymi odsetkami tytułem nieuregulowanych za lata 2006, 2007, 2008 i 2009 dodatkowych wynagrodzeń rocznych dla pracowników sfery budżetowej tzw. „trzynastek" i kwoty 24.124,49 zł tytułem nieuregulowanych odsetek od niewypłaconego w części wynagrodzenia od dnia jego obniżenia ( 23 lutego 2006 r.) do dnia 15 grudnia 2009 r., tj. wypłaty wyrównania wynagrodzenia. Pismem z dnia 29 stycznia 2010 r. ( A-l21-91/09 ) Prezes Sądu odmówił spełnienia jej żądań wskazując na brak podstaw prawnych do wypłacenia żądanych przez nią kwot.
W dniu 20 kwietnia 2010 r. pozwany zapłacił powódce kwotę 585,41 zł, a w dniu 22 kwietnia 2010 r. kwotę 124,49zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie wyrównania wynagrodzenia z pracę za okres od dnia 26 listopada 2009 r. do dnia 14 grudnia 2009 r.,
W tym stanie faktycznym Sąd Rejonowy powołując art. 2 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników sfery budżetowej (Dz. U. Nr 160, poz. 1080 ze zm.), jak też podzielając stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z dnia 26 lipca 2003 r. (III PZP 7/03, OSNP 2004/2/26), stwierdził, iż powódce nie przysługują dodatkowe wynagrodzenia roczne tzw. „trzynastki" za rok 2006, 2007, 2008 i 2009, albowiem w tym okresie była zawieszona w czynnościach sędziego, a zatem nie świadczyła faktycznie (efektywnie) pracy w tym okresie. Powódka była zawieszona w czynnościach sędziego przez cały 2006, 2007 i 2008 r. aż do 26 listopada 2009 r. Zawieszenie sędziego w czynnościach służbowych nie mieści się zaś, zdaniem Sądu Rejonowego, w katalogu usprawiedliwionych nieobecności w pracy i zwolnień od pracy wymienionych w art.
2 ust. 3 pkt 3 w/w ustawy i dlatego okres ten nie podlega zaliczeniu do okresu, od którego zależy uprawnienie do dodatkowego wynagrodzenia rocznego i jego wysokość.
Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, iż powołana przez powódkę uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2005 r., w sprawie II PZP 9/05, została podjęta w zupełnie innym stanie faktycznym, nie przystającym do stanu faktycznego niniejszej sprawy i w związku z tym nie można jej zastosować wprost do tej sprawy. Rozważania Sądu Najwyższego w uchwale z dnia 13 grudnia 2005r. w sprawie sygn. akt. II PZP 9/05 odnoszą się do sytuacji pracownika, korzystającego z ustawowego zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy zawodowej na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, a tym samym do zagadnienia, czy okres takiego zwolnienia jest okresem nieprzepracowanym w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy. Sąd Najwyższy również w tej uchwale wskazuje, że pracownik zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej z prawem do wynagrodzenia i innych świadczeń oraz uprawnień pracowniczych, co prawda nie wykonuje obowiązków pracowniczych wynikających z zakresu przypisanego jego stanowisku pracy zakresu czynności, od której to pracy jest zwolniony, jednakże nie jest w istocie w pracy nieobecny z powodu niemożności stawienia się i jej świadczenia. Jako członek zarządu zakładowej organizacji związkowej wykonuje bowiem u danego pracodawcy, objętego jej działaniem, obowiązki w zakresie obrony szeroko pojętych praw i interesów pracowników, ich reprezentacji w sporach z pracodawcą przestrzegania przepisów prawa pracy i inne, powierzone tej organizacji przepisami ustawy o związkach zawodowych. Oznacza to, iż w tym sensie wykonuje on pracę u danego pracodawcy, lecz inną niż wynikająca ze stosunku zobowiązaniowego łączącego go z pracodawcą.
Sąd Rejonowy nie podzielił również stanowiska powódki, że odmowa wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego za sporny okres jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, ponieważ prokuratorowi, która była również zawieszona w czynnościach służbowych w związku ze sprawą w której w stan oskarżenia została postawiona powódka, wypłacono dodatkowe wynagrodzenia roczne za okres zawieszenia w czynnościach służbowych. W ocenie Sądu Rejonowego pozwany dokonał prawidłowej interpretacji prawa i nie nadużył go. Fakt, że pracodawca wypłacił prokurator dodatkowe wygrodzenie roczne za okres, w którym była zawieszona w czynnościach służbowych, nie dowodzi o naruszeniu przez pozwanego w niniejszej sprawie zasad współżycia społecznego, ponieważ odmówił spełnienia żądania powódki ze względu tylko i wyłączne na brak podstaw prawnych do jego spełnienia. Artykuł 8 k. p. sam przez się nie stwarza bowiem po stronie osoby, która na ten przepis się powołuje, jakichkolwiek uprawnień, jeśli przepisy prawa ich nie przewidują. Materialnoprawną podstawą roszczenia nie może być sam art. 8 k.p. lecz stosowne przepisy prawa pracy, z których wywodzi się prawo powoda.
Z powyższych względów Sąd Rejonowy uznał żądanie z pkt 2 pozwu za bezzasadne i dlatego, na podstawie wyżej wskazanych przepisów, orzekł jak w pkt I wyroku.
Z uwagi, iż powódka cofnęła roszczenie z pkt I pozwu, na co strona pozwana wyraziła zgodę - postępowanie w tym zakresie zostało umorzone na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. w związku z art. 203 § 1 k.p.c. i art. 469 k.p.c.
O kosztach zastępstwa procesowego Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 11 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz. U. Nr 163, poz. 1349).
Apelację wniosła - reprezentowania przez profesjonalnego pełnomocnika - powódka. Zaskarżonemu w punkcie I i III wyrokowi zarzuciła:
1. naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz. U. z 1997, Nr 160, poz. 1080 ze zm.) przez przyjęcie, że określenie „przepracowanie" użyte w art. 2 ust. 1 i 2 w/w ustawy oznacza efektywne świadczenie pracy, a nie faktyczne pozostawanie w stosunku pracy,
2. naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 129 § 2 i 3 ustawy z dnia 27 lipca 200lr. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. 2001 r., Nr 98, poz. 1070 ze zm.) w zw. z art. art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz. U. 1997 r., Nr 160, poz. 1080 ze zm.) przez przyjęcie, że Sędzia nieobecny w pracy w okresie zawieszenia w czynnościach służbowych na czas trwania postępowania, tj. z urzędu zawieszony przez Sąd dyscyplinarny w czynnościach służbowych na skutek uchwały zezwalającej na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej, czyli zwolniony z obowiązku świadczenia pracy - nie nabywa prawa do wynagrodzenia rocznego za ten okres z uwagi na uznanie okresu zawieszenia w czynnościach służbowych za okres nieprzepracowany,
3. naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie § 1 i § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. 1996 r., Nr 60, poz. 281) przez przyjęcie, że okres zawieszenia w czynnościach służbowych Sędziego, gdy Sędzia nie wykonywał pracy ze względu na fakt, iż był zwolniony z obowiązku świadczenia pracy przez pracodawcę, jest tożsamy do okresu usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z powodu choroby,
4. naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 8 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. 1998 r., Nr 21, poz. 94 ze zm.) oraz art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997 r., Nr 78, poz. 483 ze zm.), przez przyjęcie, że pozwany dokonał prawidłowej interpretacji prawa i nie nadużył go, a tym samym, że odmowa wypłaty Sędzi dodatkowego wynagrodzenia rocznego jest zgodna z zasadami współżycia społecznego, podczas gdy powódka nie świadczyła efektywnie w okresie zawieszenia w czynnościach służbowych pracy wyłącznie dlatego, że to pracodawca zwolnił Ją z obowiązku świadczenia pracy (wykonywania tej pracy została przez pracodawcę pozbawiona) i nie wypłacił Jej zaległych „trzynastek", powołując się na stanowisko „ministerstwa sprawiedliwości", pomimo iż zawieszonej w czynnościach służbowych w związku z tą samą sprawą Prokurator wypłacono zaległe dodatkowe wynagrodzenia przede wszystkim z uwagi na stanowisko tego samego „Ministerstwa Sprawiedliwości",
5. obrazę przepisu postępowania art. 217 § 1 i § 2 k.p.c., co miało wpływ na wynik postępowania, przez pominięcie wniosku dowodowego zgłoszonego przez Powódkę w toku postępowania o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka Prokurator, pomimo nie przeanalizowania, czy zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami współżycia społecznego pozwany odmówił Sędzi zaległych tzw. „trzynastek", powołując się na stanowisko „Ministerstwa Sprawiedliwości", podczas gdy w/w świadkowi ze względu na opinię tego samego „ministerstwa sprawiedliwości" i odmienną interpretację przepisów mających zastosowanie w niniejszej sprawie (art. 2 ust. 1 i 2 powołanej ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu) wypłacono zaległe „trzynastki".
Wskazując na powyższe wnoszono o:
1. zmianę zaskarżonego wyroku w części - pkt I i III oraz zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kwoty 30.426,41 zł tytułem zaległych dodatkowych wynagrodzeń rocznych dla pracowników jednostek sfery budżetowej (tzw. „trzynastek") za 2006 r., 2007 r., 2008 r. i 2009 r. z ustawowymi odsetkami od kwot:
- 5.074,64 zł za okres od dnia 1 kwietnia 2007 roku do dnia zapłaty,
- 2.174,84 zł za okres od dnia 26 listopada 2009 roku do dnia zapłaty,
- 4.682,41 zł za okres od dnia 1 kwietnia 2008 roku do dnia zapłaty,
- 2.006,75 zł za okres od dnia 26 listopada 2009 roku do dnia zapłaty,
- 5.219,63 zł za okres od dnia 1 kwietnia 2009 roku do dnia zapłaty,
- 2.236,98 zł za okres od dnia 26 listopada 2009 roku do dnia zapłaty,
- 9.031,16 zł za okres od dnia 26 lutego 2010 roku do dnia zapłaty,
2. zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje,
ewentualnie:
3. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu - przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.
W odpowiedzi na apelację pozwany wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych.
Sąd Okręgowy zaważył, co następuje:
Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji i przyjmuje je za własne. Aprobuje też w pełni zaprezentowaną, w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, argumentację.
Apelacja zasadniczo koncentruje się na dwóch argumentach. Pierwszy z nich wskazuje na niewłaściwą interpretację użytego w ustawie z dnia 12.12.1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek budżetowych [ Dz. U. Nr 160 poz. 1080 ze zm.] pojęcia "przepracowanie". Zdaniem skarżącego, wykładnia tego przepisu winna prowadzić do wniosku, że chodzi o faktyczne pozostawanie w stosunku pracy, a nie jej efektywne świadczenie. Druga grupa argumentów dotyczy oceny instytucji zawieszenia sędziego w czynnościach służbowych w wielu aspektach obowiązującego prawa. Założenia apelującej we wszystkich tych grupach argumentów są nieprawidłowe. Odwoływanie się przez powódkę do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13112.2005 r. II PZP 9/05 [ OSNP 2006/7-8/109] świadczy o niezrozumieniu dokonanej tam wykładni art. 2 ust 1 ustawy z dnia 12.12.1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek budżetowych [ Dz. U. Nr 160 poz. 1080 ze zm.]. Sąd Najwyższy bowiem nie zmienił dotychczasowego stanowiska odnośnie do interpretacji przepisu art. 2 ust 1 ustawy, wyrażonego w uchwale z dnia 25.07.2003 r. III PZP 7/03 [ OSNP 2004/2/26], uściślił jedynie tę interpretację w odniesieniu do pracownika, który jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji z uwagi na pełnienie funkcji związkowej. Sąd Najwyższy podkreślił, że taki pracownik nie jest nieobecny w pracy, a jedynie wykonuje u danego pracodawcy obowiązki w zakresie obrony praw i interesów pracowniczych. Nacisk położono tu na fakt obecności w pracy i jej wykonywanie, choć jest to praca odmiennego rodzaju od tej, którą przewiduje umowa o pracę. Taki pracownik "przepracowuje" dany okres u pracodawcy aczkolwiek nie świadczy pracy na jego rzecz. A zatem myli się powódka twierdząc, że przepis art. 2 ust. 1 i 2 z dnia 12.12.1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek budżetowych[ Dz. U. Nr 160 poz. 1080 ze zm.], który stanowi o "przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego", bądź w razie gdy okres ten jest krótszy, co najmniej 6 miesięcy, należy interpretować w ten sposób, że wynagrodzenie roczne należy się nie za efektywny czas pracy, a za pozostawanie w stosunku pracy. Wynagrodzenie roczne tzw. "trzynastka" jest gratyfikacją za wysiłek włożony przez pracownika w pracę i to w pracę nienaganną [ art. 3 ustawy], jest to bowiem wynagrodzenie "dodatkowe". Dlatego też w pełni należy podzielić stanowisko wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 25.07.2003 r. III PZP 7/03 [ OSNP 2004/2/26], że "przepracowanie" należy rozumieć jako faktyczne [ efektywne] wykonywanie pracy a nie tylko pozostawanie w stosunku pracy. Skoro bowiem zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy następuje np. na czas urlopu wychowawczego, urlopu dla poratowania zdrowia, urlopu dla celów naukowych czy służby wojskowej i mimo pozostawania w stosunku pracy okresy te ustawodawca traktuje jako przerwę w "przepracowaniu"- art. 2 ust 3 pkt 3 i 6 ustawy stanowiąc "przepracowanie co najmniej 6 miesięcy warunkujących nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane w przypadkach: to samo pozostawanie w zatrudnieniu nie może być wystarczające.
Ustawodawca enumerycznie w art. 2 ust 3 wymienił okresy, kiedy przepracowanie 6 miesięcy warunkujących nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane. Jest to wyliczenie wyczerpujące. W sytuacjach tych mimo nie świadczenia pracy przez wymagany okres, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia rocznego. Wśród tych przerw nie jest wymienione zawieszenie w czynnościach służbowych. A zatem okres zawieszenia jest okresem nieprzepracowanym, następuje bowiem zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy i choć ta nieobecność ma usprawiedliwiony charakter, to fakt niewykonywania pracy przez okres co najmniej 6 miesięcy sprawia, że pracownik nie nabywa prawa do wynagrodzenia rocznego.
Tej oceny nie mogą zmienić wskazywane w apelacji argumenty, że nieobecność powódki w pracy z powodu zawieszenia w czynnościach służbowych nie jest nieobecnością tożsamą z okresem przebywania na zwolnieniu lekarskim, gdyż niezależnie od woli sędzia została zawieszona w czynnościach służbowych i nie świadczyła pracy, bo została niejako zwolniona z tego obowiązku i prawa mimo tego, że mogła i chciała ją świadczyć. Niewątpliwie nieobecność w pracy z powodu choroby i nieobecność w pracy z powodu zawieszenia w czynnościach służbowych w oparciu o art.129 § 1 z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. 2001 r., Nr 98, poz. 1070 ze zm.), mają inne źródło i nie są tożsame pod względem faktycznym. Niemniej jednak na gruncie ustawy z dnia 12.12.1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek budżetowych[ Dz. U. Nr 160 poz. 1080 ze zm.] muszą być potraktowane identycznie tj. jako okres "nieprzepracowany", a więc taki , który uniemożliwia nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego w sytuacji, gdy okres faktycznie przepracowany nie wyniesie co najmniej 6 miesięcy w roku kalendarzowym.
Sąd Okręgowy oczywiście rozumie determinację powódki, która przez bardzo długi okres nie wykonywała pracy zawodowej na skutek uchylenia jej immunitetu i zawieszenia w czynnościach służbowych sędziego na czas trwania postępowania, które zakończyło się w rezultacie uniewinnieniem od popełnienia stawianych jej zarzutów, wyrokiem Sądu Apelacyjnego - Sądu Dyscyplinarnego z dnia 22.10.2009 r. Niemniej jednak zwrócić uwagę należy, że pełnienie służby sędziowskiej niesie w sobie zarówno szereg, nie znanych innym zawodom czy służbom, przywilejów jak i ograniczeń. Zarówno Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w rozdziale VIII jak i ustawa z dnia 27 lipca 200l r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz .U. 2001 r., Nr 98, poz. 1070 ze zm.) określają i prawa i obowiązki sędziów. Gwarantują nieusuwalność – art.180 ust 1 Konstytucji, immunitet – art. 181 Konstytucji, wynagrodzenie niezależne od ilości świadczonej pracy – art. 178 ust 2 Konstytucji i art. 91 § 1 u.s.p., wynagrodzenie w czasie braku aktywności zawodowej wobec przejścia w stan spoczynku – art. 100 u.s.p. i inne. Z drugiej strony sędzia musi i w służbie i poza nią strzec powagi stanowiska unikając wszystkiego co mogłoby przynieść ujmę godności i osłabiać zaufanie do jego bezstronności – art. 82 u.s.p. Ograniczeniem ustawowym jest też obowiązkowe zawieszenie sędziego w czynnościach służbowych w razie wydania przez sąd dyscyplinarny uchwały zezwalającej na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej i obniżenie jego wynagrodzenia – art. 129 § 1 i 3 u.s.p. Jest to uzasadnione tym, że sędzia wydaje orzeczenia w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, uosabia autorytet państwa i sprawuje szeroko pojmowany wymiar sprawiedliwości. Immanentną cechą zatem zawodu sędziego, czy może służby sędziego jest odsunięcie go od wykonywania czynności w razie zaistnienia sytuacji przewidzianych prawem. A takie odsunięcie faktycznie przejawia się w tym, że sędzia nie wykonuje pracy, jest nieobecny, co ma istotny wpływ na prawo do wynagrodzenia rocznego. Chcąc jednak wykonywać zawód sędziego należy liczyć się z możliwością zawieszenia w czynnościach służbowych, jako że każdy sędzia jest narażony na takie działania. Mają one jednak umocowanie ustawowe i brak jest jakichkolwiek podstaw, aby je kwestionować.
Sąd Okręgowy nie dopatrzył się, powoływanego w apelacji, naruszenia zasad współżycia społecznego przez pozbawienie wypłaty "trzynastki". Powódka argumentuje, że została skrzywdzona przez organy państwowe poprzez wdrażane przeciwko niej postępowania, oskarżenia o czyny, których nie popełniła i w rezultacie poprzez pozbawienie jej możliwości wykonywania pracy. Nie może być jednak traktowane jako nadużycie prawa niewypłacenie świadczeń, które nie mają uzasadnionych podstaw. Praca sędziego bowiem nie była wykonywana w 2006, 2007, 2008 i przez część 2009 r. - do 26 listopada, a zatem powódka nie nabyła prawa do wynagrodzenia dodatkowego. Nie ma takiej zasady współżycia społecznego, która nakazywałaby pracodawcy wypłacanie świadczeń nie wynikających z umowy o pracę czy szeroko rozumianych przepisów płacowych, świadczeń o charakterze nienależnym.
Przepis art. 129§ 4 u.s.p. stanowi, że jeżeli postępowanie dyscyplinarne zostało umorzone lub zakończyło się uniewinnieniem, sędziemu wypłaca się zatrzymane wynagrodzenie. Wynagrodzenie wynikające z ustawy z dnia 12.12.1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek budżetowych [ Dz. U. Nr 160 poz. 1080 ze zm.] nie miało charakteru wynagrodzenia "zatrzymanego", powódka nie nabyła prawa do tego wynagrodzenia, a zatem ono nie podlega wypłacie w oparciu o tę normę.
Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy nie dopuścił się też obrazy art. 217 § 1 i 2 k.p.c. oddalając wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka. W sprawie nie było bowiem sporu co do tego, że osoba ta otrzymała wynagrodzenie dodatkowe tzw. "trzynastkę". Fakt ten nie przesądza jednak o zasadności roszczenia powódki i przesłuchanie świadka, w sytuacji kiedy spór dotyczył wykładni przepisów nie miało żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.
Podsumowując, wyraźnie należy stwierdzić, że wobec nie świadczenia pracy w latach 2006-2008 oraz nie przepracowania 6 miesięcy w roku 2009, powódka nie nabyła prawa do wynagrodzenia uregulowanego ustawą z dnia 12.12.1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek budżetowych [ Dz. U. Nr 160 poz. 1080 ze zm.].
Z tych względów na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację.
O kosztach Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. uznając, że względy słuszności przemawiają za odstąpieniem od obciążania powódki kosztami procesu za II instancję.


[Wyrokiem z dnia 18 października 2011 r., w sprawie I PK 263/10, Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną powódki od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 31.08.2010 r. ]